Welcome to the Didactical Tools of Easy Learning Part! This is a collaborative learning space on issues related to Digital Inclusion which you are free to
use in order to obtain and/or strengthen your knowledge of the digital world and its didactic aspects with a special focus on how to make it more inclusive
for pre-service teachers, in-service teachers, and university trainers/staff and learners.

Didaktikano xaleti

Didaktikano xaleti: Inkluzia

Ano avdisutno amalipe e manuša butvar si diskriminirime adaleske so na dikhen pe vaj na keren buti ano jekhipe e amalnikane normenca. Sa so nanaj jekh e “norma-sa” dživdinela pe sar (but)ververikano thaj butvar si phandlo e negativnikane atributenca. Lang-Wojtasik & Schieferdecker labaren jekh buvli definicia e inkluziakiri, adaleske so definirinena la sar čačipe ko participiripe ano amalnipe, biadhinale katar o normirimo vaj oficialnikano statuso. Ano pervazo akale definiciasa, sarkon trubul te lel dendi arka savi so si leske trubutni te džal angle ano dćivdipe. Bare džanlipastar si te ovel vakerdo kaj adava haljovel kaj i individua na trubul te adaptirinel pe e amalnipaske, numaj o amalnipe trubul te adaptirinel pe e individuake. Ko akava čhand i inkluzia si ki relacia e bilimitirime particiripaske ano sakova aspekto e amalnipaskoro, biadhinale e individuakere halestar.

Continuați lectură:

Nišania: Digital Inclusion

Didaktikano xaleto: Digitalnikano čučipe

Avdive e manuša trubul te phiraven pe e digitalnikane sundalesa ane but kotora e sakodivutne dživdipaskoro. E ranika sar so si sastipe, škola, banka, radži thaj biblioteke labaren o IKT (informaciakiri thaj komunikaciakiri tehnologia), kova so adžukhar ovel trubutno instrumento e dizutnenge vašo labardipe adale servisonge. Te šaj adava te ovel kerdo, trubul te džanen te labaren thaj te resaren o dikhljaripe e internetoskoro, e-pošta, blogoja vaj pale amalnikane netvorkia. Numaj, nanaj sarinen sajekh džanipa. Adžukhar ovel kerdo o digitalnikano ulavdipe vaj digitalnikano čučipe.

Didaktikano xaleti: Digitalnikano generaciakoro čučipe

O digitalnikano generaciakoro čučipe haljovela ververikane startikane pozicie save so si ki relacia e labaripasa e digitalnikane xaletengoro katar i rig e labarutnengoro ke ververikane phurikane grupe. O proceso e digitalizaciakoro si verver ane Europakere thaj sundaleskere phuva. No, sakote isi pharipe kana si o generaciakoro ververipe. But faktoria asaren ko labaripe e digitalnikane xaletengoro maškar e labarutne katar o trinto beršipe: polo, socioekonomikano konteksto, netvorkeskoro resardipe, nivelo e sikljovipaskoro, than e dživdipaskoro (rurarlnikano/urbanikano), motivacia thaj av. O generaciakoro čučipe si savaxtunikani čipota, ulavde kadaleske so e manuša save so si phureder katar o 65 berš keren o bareder kotor e dživdutnengoro, misal ane phuvja so si dženja ki EU thaj kadava 20,3% ano 2019. Ko jekh o barjovipe e tehnologiakoro del neve digitalnikane xaletia vašo nakhavkeripe e generaciakere čučipaskoro.

Didaktikano xaleti: Digitalnikano lingano čučipe

Digitalnikano lingano čučipe vaj o Digitalnikano lingano ulavdipe maškar e murša thaj e džuvlja ano dikhipe e šajdipangoro ano digitalnikano sundal. Adava lel te ovel e verver čhanesa ko resipe e interneteske, sar thaj o labaripe e internetoskoro prekal o godjaver telefonia, sahne kabilitetia ko isipe e mobilnikane telefonesa thaj anel rezultato e nanipasa ano profesionalnikano dživdipe  (IGI-Global, 2021.). Majbut ane palune duj berš, i pandemia katar Covid 19 kerdas o ververipe maškar e džuvlja thaj e murša ani digitalnikani participacia. Adaleske si tasdivipe thaj ko fakto so pale irangjoven e ververipa maškar e džuvlja thaj murša save so si angleder cxidime (Global Gender Gap Report, 2021.) O lingano čučipe si majbut ko bijekhipa maškar e džuvlja thaj e murša ane sa e ranika e dživdipaskoro.

Didaktikano xaleti: Digitalni Queer čučipe

Digitalni Queer čučipe si variacia katar o Digitalnikano lingano čučipe, kova so si ki relacia e ververipanca thaj bijekhipasa ano resipe thaj labaripe e digitalnikane tehnologiakoro. Na dikhel pe sade ane ververipa maškar e džuvlja thaj murša, numaj thaj ki sahni LGBTIQ+ khedin. Disave firme thaj organizacie zumaven pe te keren lačheder o resipe ko digitalnikano sundal vaše manuša katar LGBTIQ+ khedin thaj adalesa te tiknjaren o Digitalnikano queer čučipe. O online participiripe katar i LGBTIQ+ khedin isi les baro anglipe, numaj isi les thaj varesave pharipa.

Didaktikano xaleti: Digitalizacia

I digitalizacia si proceso savo so phandel e ververikane saikerina sar so si teksto, fotografia, audio, video ano digitalnikano xramovipe. Kadaleske i digitalizacia dikhel pe sar čhand e arakhipaskoro, arhiviripaskoro thaj ulavdipaskoro e kerde saikerinakoro. Bare džanlipastar si te vakerel pe kaj i digitalizacia trubul te leljarel o kerdipe e kerde inkluzivnikane trujalipangoro ane save ka oven sarine phandinde thaj anel jekh putardi komunikacia thaj sigjarkerel o proceso e kerdipaskoro thaj leipe thaj deipe e džanipaskoro (Martinoli, 2019).

Didaktikano xaleti: Digitalnikano lilvarnipe

O digitalnikano lilvarnipe butvar gindinel pe sar jekh katar e majbare phirnipa ano 21 šelberšipe. Ano konteksto e sikljovipaskoro, vov kerel thaj barjovipe e kreativnipaskoro, savesa mangel pe te ovel barvalkerdo e siklanakoro proceso thaj te ovel lokhjardo o leipe thaj o buvljaripe e sikleskere džanipaskoro. Na trubul te ovel gindime sar džipheripe vašo proceso e sikljovipaskoro, savo so kerel pe ko dživdo, thaj nanaj averipe e xramome lafeske. O digitalnikano lilvarnipe trubul te ovel putaripe thaj šajdinkeripe e angažirime butjasa e sikavneskiri thaj e siklengiri kana sit haj avrial e siklanakere procesostar. Numaj o džanipe vašo labaripe e digitalnikane xalatengoro, o digitalnikano lilvarnipe haćarel thaj džanipe thaj sigurnipe ko alusaripe e “čačutne” xaletengoro. O Kerdipe e sigurnikane trujalipaskoro ano digitalnikano konteksto si vareso so e sikavne šaj te keren e siklenge so si ko sikljovipaskoro proceso, sar thaj o labaripe avrial e siklanatar.

Didaktikano xaleti: Digitalnikano kerdipe e sundaleskoro

O kerdipe e sundaleskoro,”kerdipe /deipe forma e sundaleske”, majbut phandel pe e konceptosa “čačipes“. Numaj, akava resipe e kerdipaskoro e sundaleskoro kerel implikacia ko jekh vaxt te oven sundala so nanaj čačikane, numaj si konstruirime vaj bičačikane. Majbut kana vakerel pe vaše online sundala, tegani labarel pe o termino „virtualnikano sundal“ vaj „bičačikano sundal“. Numaj pale o avralnetvorkoskoro sundal šaj te ovel konstruirime sar online čačikano sundal.

Didaktikano xaleti: Digitalno mothovkeripe

O digitalnikano mothovkeripe kerel kombinacia maškar o arto e paramisengere mothovipaskoro ververikane digitalnikane multimedienca sar so si piktura, audio thaj video. E digitalnikane paramisa pašaren o hemipe e digitalnikane grafikakoro, tekstoskoro, e audio naracie, video sikavdipe thaj muzika te šaj te mothoven paramisa katar varesavi tema. E digitalnikane paramisa si but xarne, a olengoro lungipe si maškar o 2 thaj 10 minutia.

Didaktikano xaleti: Kiberetika

Kiberetika si filozofikani studia etikakiri savi so si ki relacia e kompjuterenca, thaj astarel o keripe buti e labarnengoro thaj adalesa so o kompjuteria si programirime te keren buti thaj sar kerel asari ke individue thaj amalnipe. Sakova didaktikano modeliripe ki digitalnikani kerdi percepcia, konstrukcia thaj evaluacia ano sikljovipe trubul te ovel lelo ko dikhipe ki etikani perspektiva. Ano sakova sistemo katar sikljovipaskiri tehnologia (ed tech), i etika avdive gindinel pe sar but relevantnikani. Akaja orientacia šaj te maškarinel pe ke etikane, antropologikane, juristikane (tikneder formate) thaj amalnikane aspektia ko amalnikano-tehnikano lačhardipe. Sar palpalunipe adaleske, e e edukatoria ka trubul te oven sahne (mediakere) didaktikane ekspertizasa.

Didaktikano xaleti: Digitalnikani kultura

I digitalnikani kultura si koncepto savo so del xramovipe sar i tehnologia thaj o internet formirinen o čhand saveste amen keras komunikacia sar manuša vaj grupe. Adava si savaxt barabarutno, v.p. kolektivnikano fenomeno, savo so sikljovel pe katar personalnikani eksperienca. Šaj te ovel khedime ko jekh terminirime konteksto, misaleske i organizacia vaj digitalnikano čačipe, so anel dži fokusirime konceptia. Adava džanljarel kaj i digitalnikani kultura si šhand (amari sakodiveskiri kultura) kolasa amen vjavaharinas amen, gindinas thaj keras komunikacia andre ko avdisutno amalnipe.

Didaktikano xaleti: Digitalnikani transformacia

I digitalizacia anel dži o averdipe ani kolaboracia. O majanglune šartia sig averkerena pe ane sa e sektoria, thaj adžukhar ani Europa. Sar te resel pe dži e resarinakere grupe e sikljovipaskere? Kola si e fromatia e ikeripaskere thaj ekonomikane pokinkeripaskere? Save barjovipasa šaj minsale te khelinkeras amen? E sikavne thaj e sikle akana sako dive resen dži e eksperience e digitalnikane transformaciasa ko sikljovipe.

Didaktikano vastušej: Digitalnikani inkluzia

Adhinale katar o amalnikano maškaripe ano savo varesavo manuš dživdinel, kerel buti vaj kerel peskere studie, i digitalnikani inkluzia šaj te ovel definirime ke ververikane čhania. I digitalnikani inkluzia si ki relacia e kabilipasa e individuengoro thaj grupengoro te resaren thaj labaren o informaciakere thaj komunikaciakere tehnologie bizo dikhipe ko lengoro polo, berša, amalnikano-ekonomikano hali, lokacia, čhib, fizikane rodipa thaj av. Numaj e but anglipa save so si kotor katar e digitalnikane medie isi thaj aspektia e ekskluziakoro. Sar thaj ane but aver ranika, isi digitalnikano lingano čučipe, sar thaj digitalnikano queer čučipe, save so ke verver čhania ikljoven ko kotora e sundaleskere.